Τοπικό Αγροτικό Μουσείο Κάτω Δρυ
(Οικία Γαβριήλ και Ελένης Παπαχριστοφόρου)
Το μουσείο αυτό στεγάζεται σ' ένα παραδοσιακό σπίτι στον Κάτω Δρυ, που ανήκει στον Γαβριήλ και στην Ελένη Παπαχριστοφόρου. Αρκετά χρόνια μετά το θάνατό τους, οι κληρονόμοι του, το δώρισαν στο Τμήμα Αρχαιοτήτων, που το συντήρησε και το μετέτρεψε σε τοπικό μουσείο, σύμφωνα με τους όρους της δωρεάς.
Το σπίτι αποτελεί τοπικό δείγμα τοπικής αρχιτεκτονικής του 19 ου αιώνα. Είναι πετρόκτιστο, με πέντε ισόγεια και ένα ανώγειο δωμάτιο, εσωτερική περίκλειστη αυλή με φούρνο και στεγασμένο πέραμα με καμάρα, που καταλήγει στο μεγάλο ξωπόρτι, το οποίο ανοίγει στο δρόμο. Αν και απλό, ήταν για την εποχή του ένα αρκετά πλούσιο σπίτι, που άνηκε σε μια εύπορη οικογένεια, με γη και καλά εισοδήματα από τις σοδιές.
Όταν το μετέτρεψαν σε μουσείο, το Τμήμα Αρχαιοτήτων φρόντισε ώστε τα είδη και η διαρρύθμιση, να δίνουν στον επισκέπτη την εικόνα ενός παραδοσιακού αγροτικού νοικοκυριού.
Το δίχωρο παρέμεινε το κύριο δωμάτιο του σπιτιού, ένας άλλος χώρος που χρησίμευε σαν καθιστικό, τραπεζαρία, χώρος υποδοχής, αλλά και εργασίας. Η πετρόκτιστη καμάρα στηρίζει την οροφή και δίνει ένα τόνο αρχοντιάς, που αποκαλείται και παλάτι. Η επίπλωση απλή και λιτή, το τραπέζι, τις καρέκλες, το σκαλιστό καναπέ, το σεντούκι όπου φύλαγαν τα προικιά τους, ένα απλό μαγκάλι για τη θέρμανση και τον αργαλειό.
Πίσω από το δίχωρο, βρίσκεται το σώσπιτο ή τζελλάρι, ένα τυφλό δωμάτιο, που χρησίμευε σαν αποθηκευτικός χώρος για τρόφιμα και εργαλεία. Τα μεγάλα πιθάρια χρησίμευαν για την αποθήκευση του κρασιού και του λαδιού.
Δίπλα από το δίχωρο, βρίσκεται μια αποθήκη που ήταν το αχερωνάρι, όπου έριχναν το άχυρο, από μια τρύπα της επίπεδης στέγης. Περνώντας από την αποθήκη βρίσκεσαι στο μαειρκόν, την τσιμηνιά (το τζάκι όπου έψηναν το φαγητό), και τα απαραίτητα σύνεργα, για την ετοιμασία του φαγητού και του ψωμιού.
Το υπνοδωμάτιο στο ανώι επιπλώθηκε με μεγαλύτερη κομψότητα, με το σιδερένιο κρεβάτι του αντρογύνου, το σκαλιστό ερμάρι, τη ραπτομηχανή και τα ζωγραφιστά πιάτα, στη γύψινη σουβάντζα.
Σε όλους τους χώρους του σπιτιού / μουσείου, μπορούμε να δούμε τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν στα παλιά χρόνια οι πρόγονοί μας, για τις ανάγκες της δουλειάς τους, καθώς επίσης και για τις οικιακές τους εργασίες.
Αναλυτικά θα δούμε:
Στο Δίχωρο
Βούβα ή αρκαστήριν: Ο αργαλειός στον οποίο οι γυναίκες ύφαιναν το ρουχισμό της οικογένειας και τα προικιά των κοριτσιών.
Αδράχτια: εργαλεία για το κλώσιμο του βαμβακιού ή του μαλλιού σε νήμα.
Ανέμη και δουλάππιν: Το κλωσμένο νήμα τυλιγόνταν σε θηλιές, που τοποθετούνταν στην ανέμη και συνδυασμένο με το δουλάππι, μια απλή χειροκίνητη μηχανή.
Στο Σώσπιτο
Υπάρχουν σκάλες και χαλινάρια αλόγων, σάματα, εξαρτήσεις υποζυγίων, στις οποίες στερεωνόταν το φορτίο του ζώου, ξύλινο αλέτρι με σιδερένιο υνί για το όργωμα της γης. Δρεπάνια για το θέρισμα των σιτηρών. Δουκάνι, κλαδευτήρι για το κλάδεμα των αμπελιών. Ασκί από τομάρι γίδας. Σκαλαβάτης (είδος απλής σκάλας από κορμό και καμένα κλαδιά δέντρου). Ζυγαριά και βάρη της μισής και της μια οκάς.
Στην Αποθήκη
Παγίδα για πέρδικες, τσάκρα (λαγοπαγίδα), βούρκα (σακκίδιο του βοσκού από δέρμα γίδας), κουδούνια αιγών, ταμπουτσιά, βατοκόπος (κλαδευτήρι), κουνιά, τσαππί και αξίνα για το σκάλισμα.
Στο Μαειρκόν
Αρμαρόλα (κρεμαστό ντουλαπάκι για την φύλαξη τυριών και φαγητών).
Ταπατζιά ( κρεμαστό καλάθι), τσέστοι, βούρνες (ξύλινες σκάφες για την ετοιμασία της ζύμης). Θκιαρτοσάνιδο (σανίδα για το πλάσιμο της ζύμης). Βουπποσάνιδο (τοποθετούνταν τα ψωμιά για να φουσκώσουν) πριν το ψήσιμο. Σινιά (χάλκινα ταψιά για το ψήσιμο του φαγητού στο φούρνο). Χάλκινες μαγείρισσες, τσούκες (πήλινα μαγειρικά σκεύη). Τταβάς ή μουρουθκιά, κουρελλοί (πήλινα σκεύη για τη φύλαξη χαλουμιών και ελιών). Πήλινη κούζα για τη μεταφορά κρασιού και νερού. Φαούτα (ξύλινος κόπανος για το κοπάνισμα των ρούχων στο πλύσιμο).
|
